ทำความรู้จักกับตรรกศาสตร์

ความหมายของตรรกศาสตร์

ศาสตร์ทุกศาสตร์ต่างก็มีศัพท์เฉพาะที่เรียกชื่อของศาสตร์นั้น ศัพท์ที่เป็นชื่อเรียกของศาสตร์นั้นปราชญ์ท่านพยายามให้ความหมายตามรูปศัพท์และความหมายตามคำนิยามทั้งนี้เพื่อกำหนดกรอบของศาสตร์ให้ชัดเจน

ความหมายตามรูปศัพท์

ตรรกศาสตร์ได้มาจากภาษาสันสกฤตสองศัพท์ คือ ตรรก และศาสตร์ ตรรก หมายถึง ความตรึกตรอง ความนึกคิด ตรงกับภาษาบาลีว่า ตักกะ ซึ่งมีความหมายเหมือนกัน และคำว่า ศาสตร์ หมายถึง วิชา ตำรา รวมเข้าด้วยกัน เป็นตรรกศาสตร์ หมายถึง วิชาที่ว่าด้วยความนึกคิดอย่างเป็นระบบ หรือวิชาที่ว่าด้วยการตรึงตรองอย่างเป็นระบบ และเพราะการคิดปราชญ์ทั่วไปจึงมีความเห็นร่วมกันว่า ตรรกศาสตร์ คือ วิชาว่าด้วยกฎเกณฑ์การใช้เหตุผล

ตรรกศาสตร์ ตรงกับภาษาอังกฤษว่า Logic มาจากภาษากรีกว่า Logike ตรงกับคำนามว่า Logos ซึ่งหมายถึง ความคิดและคำพูดซึ่งมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด ภาษาเมื่อยังอยู่ในใจไม่แสดงออกมาภายนอกเรียกว่าความคิด เมื่อแสดงออกมาทางวาจาเรียกว่าคำพูด เพราะฉะนั้น ตรรกศาสตร์จึงเป็นวิชาที่ว่าด้วยความคิดที่แสดงออกเป็นภาษา

ความหมายตามคำนิยาม

พจนานุกรมศัพท์ปรัชญาอังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน

· ตรรกศาสตร์คือ ปรัชญาสาขาที่ว่าด้วยการวิเคราะห์และการตัดสินความสมเหตุสมผลในการอ้างเหตุผล

กีรติ บุญเจือ

· ตรรกศาสตร์ คือ วิชาที่ว่าด้วยกฎเกณฑ์การใช้เหตุผล

D.J.O’Connor and B.Powell

· ตรรกศาสตร์ คือ กฎเกณฑ์ที่มีความพิถีพิถันในคำพูด ถึงแม้ในการพูดเนื้อหา และในกรณีมีการโต้แย้งกันเราจะต้องทำให้เที่ยงตรงเท่าที่จะทำได้

Irving M. Copi

· ตรรกศาสตร์ คือ การศึกษาวิธีและหลักการที่ถูกใช้ในการแยกแยะข้อโต้เถียงที่ถูกต้องและผิดพลาด

Wilfrid Hodges

· ตรรกศาสตร์ คือ การศึกษาระบบข้อเท็จจริงให้ตรงกับความเชื่อ


คำนิยามตรรกศาสตร์ของนักปราชญ์ต่างๆ

Aldrich

· ตรรกศาสตร์ คือ ศิลปะของการคิดหาเหตุผล

Whately

· ตรรกศาสตร์ คือ ศิลปะและวิทยาศาสตร์แห่งการคิดหาเหตุผล

Thomson

· ตรรกศาสตร์ คือ วิทยาศาสตร์ว่าด้วยกำแห่งความคิด

Hamilton

· ตรรกศาสตร์ คือ วิทยาศาสตร์ว่าด้วยกฎอันเป็นแบบแผนแห่งความคิด

Arnauld

· ตรรกศาสตร์ คือ วิทยาศาตร์แห่งความเข้าใจในการแสวงหาความจริง

Mill

· ตรรกศาสตร์ คือ วิทยาศาตร์ว่าด้วยการใช้ความเข้าใจให้เป็นประโยชน์ต่อการประเมิณค่าหลักฐาน ด้วยกระบวนการที่ดำเนินจากความจริงที่รู้แล้วไปสู่ความจริงที่ยังไม่รู้



(ข้อมูลออนไลน์:http://mathlogic2.blogspot.com วันที่ 28 มกราคม 2563 )